İslam Dünyasının 5. Büyük Mertebeye Sahip Camisi: Ulu Cami
Yıldırım Bayezid Han’ın Niğbolu Seferi’nden dönüşünde verdiği emir ile 1396-1400 yılları arasında yaptırılan Ulu Cami aynı zamanda bir zaferin de nişanesi.
İslam Alimlerince Mekke’deki Mescid-i Haram, Medine’deki Mescid-i Nebevi, Kudüs’teki Mescid-i Aksa, Şam’daki Emeviye Cami’den sonra 5. Büyük mertebe olarak addedilen Ulu Cami, yapısı itibariyle bir hat müzesi. Sadece güneş sistemi ve gezegenlerin sırrını barındırmasıyla değil, sahip olduğu efsaneler ile “Evliyalar Şehri” olarak adlandırılan Bursa’da gerçekleşen mucizevi olaylara da tanıklık etmiş bir mekan. Sahip olduğu her hattın bir hikayesi bulunan Ulu Cami, şadırvanıyla, 87’si sabit, 45’i levha halinde 132 yazısıyla dikkat çekici bir mimariye sahip.
“Evrenin Sırrını İçinde Barındıran Cami”
Ulu Cami’nin 1399 yılında Hacı Abdülazizoğlu Mehmet tarafından yapılan minberin doğu yakasında Güneş sistemini, batı yakasında ise Galaksi Sistemini barındırıyor. Doğu cephesinde Dünya, Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün ve Plüton görebilmeniz mümkün. Minberin ilginç özelliklerinden biri de Kur’an-ı Kerim’deki ayet sayısına tekabül eden 6 bin 666 adet parçadan meydana gelmesi.
Mimarı kesin olarak bilinmemekle beraber Ali Neccar ya da Hacı İvaz Paşa tarafından inşa edildiği düşünülen Ulu Cami, en kapsamlı onarımını 1855 depreminden sonra görürken, 17 kubbesi yıkılan cami onarılarak 1862 yılında yeniden ibadete açılmış. 1889 yangınında da hasar gören cami, bütün bunlara rağmen bugüne kadar ilk dönemki ihtişam ve dokusunu koruyarak gelmiş.
Alanı, 55 metreye 69 metre boyutlarında kareye yakın dikdörtgen planlı olup 20 kubbeli olan caminin kuzeydeki “Taçkapı” dışında doğu ve batı cephelerinde iki kapısı daha bulunuyor. Cephelere altta 26, üstte 32 pencere açıldığı gibi on ikigen planlı mermer havuzun kubbesinin üzeri açık bırakılarak Caminin havalandırılması ve ışık alması sağlanıyor. Yapıyı örten 11 metre çapındaki kubbeler 12 adet kare sütunla taşınıyor.
“Adeta Bir Hat Sanatları Müzesi”
Ulu Cami, duvarlarını süsleyen, farklı hattatlar tarafından yazılmış yaklaşık 200 hat levhası ve duvar yazısıyla “hat sanatları müzesi” olarak da anılıyor.
Cami içinde 13 ayrı yazı karakteri ile 41 ayrı hattat tarafından duvara yazılmış 87, levha halinde ise 105 olmak üzere 192 hat yazısı bulunuyor. Bu hatlarda sure, ayet, Ayet’el-Kürsi, hadis, Esma’ül-Hüsna yazıları, Allah’ın ve Hazreti Muhammed ile İslam büyüklerinin isimleri yer alıyor.